Na poziv Nacionalnog tima za pametnu specijalizaciju (S3) Albanije 17. jula 2023. godine je u Skadru održana Zajednička S3 radionica Albanija – Crna Gora, na temu Procesa preduzetničkog otkrivanja. Ovo je jedna u nizu regionalnih radionica koje organizuje ovaj tim, a čiji je cilj razmjena ideja i iskustava o ključnim aspektima koji moraju biti uključeni u Strategiju pametne specijalizacije, kako bi se maksimalno povećao potencijal za jačanje ekonomskih performansi.
Imajući u vidu da je Albanija u finalnoj fazi procesa preduzetničkog otkrivanja, koji podrazumijeva opsežne konsultacije aktera iz četiri sektora (državna uprava, nauka, privreda i civilni sektor) na temu preliminirano identifikovanih prioriteta razvoja države, fokus radionice bio je na razmjeni iskustava kada je u pitanju ovaj proces i utvrđivanje niša saradnje dvije države.
Poseban naglasak radionice bio je na ulozi i značaju saradnje između Albanije i Crne Gore sa fokusom na tri prioritetne oblasti Strategije pametne specijalizacije Crne Gore (Održiva poljoprivreda i lanac vrijednosti hrane, Održivi i zdravstveni turizam i Informaciono-komunikacione tehnologije), koje se poklapaju sa prepoznatim prioritetnim oblastima u Strategiji pametne specijalizacije Albanije.
Razmatrani su zajednički prioriteti i izazovi, nakon čega su mapirane konkretne mjere i projekti koji se mogu razvijati i finansirati tokom implementacije S3 u narednom periodu.
Radionica je organizovana u vidu okruglih stolova za tri prioritetne oblasti Strategije pametne specijalizacije Crne Gore (održiva poljoprivreda i lanac vrijednosti hrane, održivi i zdravstveni turizam i informaciono-komunikacione tehnologije), koje se poklapaju sa prepoznatim prioritetnim oblastima u Strategiji pametne specijalizacije Albanije.
Crnogorska delegacija brojala je dvadesetak predstavnika: Ministarstva nauke i tehnološkog razvoja, Fonda za inovacije Crne Gore, IPC Tehnopolisa, Naučno-tehnološkog parka Crne Gore, Privredne komore Crne Gore, Unije poslodavaca Crne Gore, privrednika iz oblasti ICT-ija, uz učešće koordinatorki inovacionih radnih grupa u identifikovanim oblastima.
Delegaciju je predvodila Marijeta Barjaktarović Lanzardi, nacionalna koordinatorka za pametnu specijalizaciju u Crnoj Gori, koja je ovom prilikom ukazala na sve izazove u procesu definisanja prioriteta pametne specijalizacije i implementaciji koncepta u praksi, te istakla važnost bilateralne i regionalnesaradnje u optimizaciji resursa i rezultata.
Aleksandra Mugoša, samostalna savjetnica I u Direkciji za inovacije, govorila je o konkretnim mogućnostima realizacije zajedničkih programa i projekata, te ukazala na brojne međunarodne platforme i EU programe, poput Horizonta Evropa, EUREKA, EIT, EEN mreže, programa prekogranične saradnje i sličnih, kao idealnih prilika za umrežavanje i što potpuniju realizaciju zajedničkih razvojnih šansi.
Podsjećamo da je Crna Gora prva zemlja van Evropske unije koja je usvojila i primjenjuje koncept pametne specijalizacije i već se istakla kao dobar primjer u Regionu. Akcioni plan za period 2023-2024 je u internim procedurama Vlade, nakon čega slijedi interim eksterna evaluacija i pripreme za novi strateški ciklus (2025-2029). Tokom implementacije strategije S3, Crna Gora je ostvarila strateško partnerstvo sa UNDP-ijem, koji pruža podršku kroz implementaciju druge faze projekta „Norveška za vas“ i ostvarila je stratešku podršku EU kroz saradnju sa Udruženim istraživačkim centrom Evropske komisije i u okviru IPA 2020 TASIS3 projekta.
