Konferencija “Implementacija Agende inovacija, istraživanja, obrazovanja, kulture, mladih i sporta na Zapadnom Balkanu održaće se u Skoplju, 18. i 19. oktobra 2022. godine.
Podrška pametnoj specijalizaciji na Zapadnom Balkanu i Turskoj“ okupiće visoke zvaničnike, kreatore politike, praktičare inovacija, predstavnike start-up-a i MSP, kao i članovi akademske zajednice, poslovnog društva i civilnih organizacija iz regiona proširenja EU, ali i iz zemalja članica EU. Ima za cilj da razgovara o napretku koji su ekonomije Zapadnog Balkana postigle u pametnoj specijalizaciji sa posebnim fokusom na fazu implementacije i doprinos Agendi Zapadnog Balkana o inovacijama, istraživanju, obrazovanju, kulturi, omladini i sportu
Pametna specijalizacija predstavlja pristup koji ima kapacitet da podrži postizanje ovih ciljeva. Stoga će paneli uključivati razmišljanja o napretcima i uspešnim pričama iz procesa pametne specijalizacije ekonomija Zapadnog Balkana koje ističu dostignuća koja pomažu u ispunjavanju ciljeva Agende za Zapadni Balkan. Poseban naglasak će biti stavljen na promovisanje potencijalne saradnje u prioritetima inovacija širom regiona Zapadnog Balkana omogućavanjem diskusije između timova za pametnu specijalizaciju svih ekonomija u regionu.
Događaj će takođe biti iskorišćen da se prikaže napredak koji je Severna Makedonija ostvarila u procesu pametne specijalizacije. Severna Makedonija je jedna od zemalja koja je pokazala snažan nedavni napredak u procesu identifikacije prioritetnih oblasti za pametnu specijalizaciju i zemlja je domaćin konferencije.
Prve zemlje iz EU proširenja i susedstva izrazile su interesovanje za razvoj strategija pametne specijalizacije 2016. godine uz podršku Zajedničkog istraživačkog centra. Podrška je uključivala analizu i jačanje sposobnosti strateškog upravljanja o u tri ciljne zemlje iz regiona proširenja EU i susedstva – Ukrajini, Moldaviji i Srbiji. Do 2018. godine sve ekonomije Zapadnog Balkana izrazile su spremnost da nastave sa unapređenjem inovacijskih politika primenom pristupa pametne specijalizacije uz smernice i tehničku podršku Zajedničkog istraživačkog centra. Da bi odgovorili na ove rastuće potrebe u regionu Zapadnog Balkana u vezi sa razvojem strategija pametne specijalizacije, DG NEAR i JRC su u julu 2019. godine potpisali administrativni sporazum, koji je omogućio JRC-u da intenzivira stručnu podršku ekonomijama Zapadnog Balkana u razvoju strategija pametne specijalizacije tokom naredne 3 godine. Svrha ovog administrativnog aranžmana je da pruži smernice, metodološku podršku i izgradnju kapaciteta za pametnu specijalizaciju na Zapadnom Balkanu i Turskoj.
Tokom implementacije projekta evidentan je napredak u pametnoj specijalizaciji u čitavom regionu Zapadnog Balkana. Crna Gora je usvojila strategiju pametne specijalizacije i dobila pozitivnu ocjenu Evropske komisije. Nakon toga, zemlja je započela fazu implementacije, dobivši dalju podršku JRC-a u razvoju operativnih programa za implementaciju pametne specijalizacije u prioritetnim oblastima. Crna Gora je uspostavila čvrstu strukturu za implementaciju Pametne specijalizacije i dala zapažene rezultate u prve dvije godine implementacije strategije. Srbija je usvojila strategiju pametne specijalizacije 2020. i povezan akcioni plan sa strategijom za 2021. Dokumente tek treba da oceni Evropska komisija. Sve ostale privrede Zapadnog Balkana pokazale su napredak u svojim procesima pametne specijalizacije. Najznačajnije, Severna Makedonija je izvršila mapiranje svojih ekonomskih, inovacionih i naučnih potencijala i održala širok dijalog zainteresovanih strana o identifikovanim prioritetnim oblastima, otkrivajući konačne prioritetne domene i predlažući mere politike za pametnu specijalizaciju u ovim domenima. Albanija i Kosovo* su takođe izveli vežbu mapiranja i trenutno se pripremaju za dijalog zainteresovanih strana. Bosna i Hercegovina provodi završne pripremne korake za pokretanje vježbe mapiranja.
U skladu sa otkrivanjem obećavajućih domena u regionu, JRC je pokrenuo lanac S3 tematskih radionica u zajedničkim prioritetnim oblastima sa ciljem da okupi S3 timove i relevantne zainteresovane strane iz svih ekonomija Zapadnog Balkana sa sveobuhvatnim ciljem identifikovanja pojedinačnih i zajedničkih snaga u ovim oblastima. oblasti za istraživanje mogućnosti za saradnju. Prvi takav događaj održan je u oktobru 2021. godine na temu mogućnosti saradnje u poljoprivredno-prehrambenoj oblasti. Sledeći je zakazan za leto 2022. godine i obuhvatiće analizu mogućnosti saradnje u široj IKT oblasti.
- godine JRC je počeo da radi na čvorištu znanja koje se pokreće na ovoj konferenciji, kao jednom centralnom mestu za uključivanje svih relevantnih informacija u vezi sa pametnom specijalizacijom na Zapadnom Balkanu i Turskoj. Pored toga, JRC završava razvoj Masivnog onlajn otvorenog kursa (MOOC) o pametnoj specijalizaciji u regionu proširenja EU i susedstvu. MOOC će uključivati 7 sveobuhvatnih modula i snažno će se oslanjati na lekcije naučene u procesu pametne specijalizacije u regionu proširenja EU i susedstva, tako da rezultati procesa mogu da podrže kreatore politike i administracije u drugim ekonomijama i regionima.
U 2022. JRC je objavio nekoliko važnih publikacija u vezi sa pametnom specijalizacijom na Zapadnom Balkanu. Najznačajniji su izveštaj Nauka za politiku „Okvir za implementaciju pametne specijalizacije za region proširenja EU i susedstvo“, koji daje detaljne smernice o tome kako da se sprovedu složeni zadaci u fazi implementacije pametne specijalizacije, i Tehnički izveštaj „Analiza lanaca vrednosti u Ekonomije Zapadnog Balkana – Obogaćivanje potencijala za regionalnu saradnju u prioritetnim oblastima”, otkrivajući konkurentske snage i izazove ekonomija Zapadnog Balkana u identifikovanim sektorima od regionalnog značaja.
