Ministarka nauke dr Sanja Damjanović učestvovala je na konferenciji visokog nivoa Pametna specijalizacija i transfer tehnologija kao inovacioni pokretači za regionalni rast, u organizaciji Generalnog direktorata Zajedničkog istraživačkog centra Evropske komisije (JRC), 3. i 4. maja u Sofiji, Bugarskoj, a pod pokroviteljstvom predsjedavanja Bugarske Savjetom Evropske Unije. Konferencija je okupila kreatore politika, naučnu i biznis zajednicu, kako bi se bliže razmatrale mogućnosti, kao i izazovi zemalja Jugoistočne Evrope.
Ministarka je na panelu “Mogućnosti i izazovi u regionu: put ka inovacijama”, kojim je predsjedavao Christian Danielsson, generalni direktor Direktorata za pregovore o susjedstvu i proširenju (DG NEAR) iz Evropske komisije, kazala u uvodnom izlaganju da je region Zapadnog Balkana imao periode intenzivnog tehnološkog razvoja i dao značajan naučni doprinos na evropskom nivou, ali su sukobi i period tranzicije zaustavili dalji napredak. Iz tog razloga, posljednjih decenija većina naučnih institucija suočila sa značajnim odlivom kadra.
Rješenje za izazove sa kojima se suočava ne samo Crna Gora, već i cijeli region, je uspostavljanje naučnoistraživačke infrastrukture bazirane na najsavremenijoj tehnologiji, a što bi uslijedilo kroz realizaciju Regionalnog projekta – Međunarodni institut za održive tehnologije na prostoru Jugoistočne Evrope, kazala je ministarka Damjanović.
Ona je prisutnima na panelu saopštila da je Upravni odbor Instituta na posljednjoj sjednici izabrao Hadronsku kancer terapiju sa istraživanjima iz Biomedicine pomoću protona i težih iona, kao opciju za institut. Hadronska terapija predstavlja najsavremeniji način za liječenje velikog broja vrsta kancera i na ovom projektu bi radilo oko 1000 istraživača. Uz to, bio bi jedinstven projekat u svijetu jer bi 50 odsto vremena bilo odvojeno za istraživanja. Ova infrastruktura, znatno bi unaprijedila saradnju između nauke i privrede, kao i saradnju zemalja u Regionu, istakla je ministarka.
Dajući osvrst na Strategiju pametne specijalizacije, ministarka Damjanović je kazala da je donošenje Strategije izuzetno koristan i važan proces koji će pomoći da se spriječi fragmentacija, i onako ograničenih, resursa, usmjere naučno-istraživački timovi i ukaže na razvojne šanse, budući da će postojati značajni nacionalni i EU izvori finansiranja.
Stoga, kako je ocijenila, postoji potreba za dobro utemeljenom, metodološki razvijenom, S3 strategijom koja će biti smjernica za naše napore u segmentu istraživanja i inovacija, ali takođe i put za investitore i finansijere u cilju uspješnog finansiranja.
Damjanović je kazala da su aktivnosti na pripremi Strategije pametne specijalizacije u toku, te da je Crna Gora dobila podršku Zajedničkog istraživačkog centra Evropske komisije (JRC) za njeno kreiranje, pri čemu je već pristupila JRC S3 platformi. Identifikovano je 46 ekonomskih područja u kojima je naša zemlja specijalizovana i sada ulažemo u preduzetničko otkrivanje, kako bi se identifikovale nove mogućnosti koje će kompanije prepoznati kao razvojne šanse.
Na konferenciji je konstatovano da su ulaganja u istraživanje, inovacije i ljudski kapital ključne prioritetne oblasti za podsticanje poslova i rast, posebno u kontekstu digitalne ekonomije. Istovremeno, proširenje EU prema zapadnom Balkanu ostaje na dnevnom redu sa posebnim osvrtom na podsticanje napretka ka članstvu u EU, inkluzivnoj regionalnoj saradnji i promovisanju društveno-ekonomskog razvoja.
Na panelu su osim ministarke Damjanović učestvovali i: Genka Georgieva, direktorica za politiku i institucije EU u Ministarstvu spoljnih poslova Bugarske, Ciprian-Ion Preda, državni sekretar u Ministarstvu za istraživanja i inovacije Rumunije, Viktor Nedović, zamjenik ministra za obrazovanje, nauku i tehnološki razvoj Srbije, Besa Shahini, zamjenik ministra za obrazovanje, sport i mlade Republike Albanije, Jasna Šafhauzer, savjetnica u Ambasadi Bosne i Hercegovine u Bugarskoj, Marjan Gjorchev, ambasador Republike Makedonije u Bugarskoj i Arber Geci, zamjenik ministra obrazovanja, nauke i tehnologije Kosova.
Na marginama konferencije ministarka se susrela i sa g-dinom Vladimirom Šuhom, generalnim direktorom Zajedničkog istraživačkog centra Evropske komisije i g-đom Gordanom Grković, direktoricom Naučno-tehnološkog parka Beograd.
